Zamek pełniący funkcję bielarni lnu – Pałac Pakoszów

Położony w powiecie pakoszowskim w gminie Piechowice na terenie województwa dolnośląskiego nieopodal rzeki Kamienna, Pałac Pakoszów jest jednym z najbardziej znanych zamków w Kotlinie Jeleniogórskiej.

Początki

Pierwotnie majątek wiejski należał do majątku hrabiów Schaffgotsch. Przebudowy na barokowy zamek dokonał w 1725 roku Johann Martin Gottfried, późniejszy burmistrz i strażnik kościelny kościoła Gnadenkirche w Hirschbergu, zięć hirschberskiego kupca lnianego (“władcy chust”) Christiana Mentzela. Zamek z mansardowym dachem ma prostokątny plan z bocznymi rzutami i późnobarokową fasadą południową.

Na parterze znajduje się proste sklepienie stiukowe. Na piętrze reprezentacyjnego kompleksu pałacowego znajdowały się pomieszczenia mieszkalne i reprezentacyjne z dużą salą bankietową, której sufit zdobiły alegoryczne freski. Król pruski Fryderyk II odwiedził pałac aż trzy razy w latach 1759, 1777 i 1785.

Bielarnia lnu – “Hess’sche Bleiche”

Kolejnymi właścicielami byli Georg Friedrich Smith i od 1771 r. Heinrich Hess, kupiec i dyrektor cukrowni w Hirschbergu. Po tym ostatnim zamek był zwykle określany jako “Hess’sche Bleiche”. Budynek służył bowiem jako rezydencja i bielarnia lnu; tkaniny moczono w kadziach na parterze domu, płukano i rozkładano na trawniku do wyschnięcia.

Woda potrzebna do tego celu była pobierana z płynącego obok jagu. Niezbędne prawo wodne zostało potwierdzone przez króla Fryderyka II w dokumencie z 1777 roku. Bielenia lnu zaprzestano ze względów ekonomicznych dopiero w 1856 r. 

Znamienici goście

Za czasów Heinricha i Erdmuthe Hess na zamku pakoszowskim gościło wielu intelektualistów, między innymi:

• poeta Friedrich Gottlieb Klopstock,
• karkonoski malarz Sebastian Carl Christoph Reinhardt,
• radca dworu Johann Joachim Christoph Bode,
• radca wojenny Jonae i John Quincy Adams,
• późniejszy prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki.

Sam Fryderyk Wielki był gościem w kamienicy Hessów w Jeleniej Górze również w 1765 i 1777 roku, a pamiątki z tych wizyt przechowywane były w Pakoszowie do 1945 roku.

karkonoski malarz Sebastian Carl Christoph Reinhardt, radca dworu Johann Joachim Christoph Bode, radca wojenny Jonae i John Quincy Adams, późniejszy prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki. Sam Fryderyk Wielki był gościem w kamienicy Hessów w Jeleniej Górze również w 1765 i 1777 roku, a pamiątki z tych wizyt przechowywane były w Pakoszowie do 1945 roku.

Dalsze losy

Po śmierci Heinricha Hessa majątek przejął jego kuzyn Johann Daniel Hess. Późniejszy właściciel Daniel Hermann Hess, pracował jako prawnik w Jeleniej Górze i używał zamku Pakoszów jako swoistej letniej rezydencji. Ostatnimi mieszkańcami była Margarethe Drewes, z domu Hess wraz z mężem pastorem Hansem Drewesem i ich siedmiorgiem dzieci. Pakoszów należał do rodziny od 1725 aż do 1945 roku. W wyniku II wojny światowej, w 1945 r. prawie cały Śląsk przypadł Polsce.

Właściciele zamku Pakoszów zostali wywłaszczeni przez władze państwa polskiego. Później zamek był najpierw wykorzystywany przez różne instytucje, a przejściowo jako dom dziecka. Później stał pusty. Od 1 września 1959 roku zamek jest wpisany do rejestru zabytków pod numerem 630/619.

Pakoszów obecnie

Wnuk ostatnich mieszkańców, Hagen Hartmann odkupił w 2005 r. dawną posiadłość rodzinną od prywatnego polskiego właściciela i kilka lat temu, a mianowicie w latach 2008-2012 zlecił architektowi Christopherowi Schmidt-Münzbergowi przebudowę, renowację i rozbudowę obiektu na potrzeby hotelu.

Renowację sali bankietowej z jej iluzjonistycznymi malowidłami i alegorycznymi przedstawieniami przeprowadził drezdeński malarz Christoph Wetzel, który m.in. namalował również barokową kopułę drezdeńskiego kościoła Frauenkirche. Ściany pomieszczeń zdobią portrety burmistrzów Jeleniej Góry. Najcenniejszym pomieszczeniem jest salon z kominkiem wykonanym z kamionki i kafli z Delft z XVIII wieku.

Obok zamku zrekonstruowano wschodnią oficynę, w której mieści się strefa wellness z małym basenem. Zamek Pakoszów otoczony jest imponującym terenem o powierzchni ok. 14,5 ha, od strony północnej znajdują się trzy jeziora, które dawniej służyły do hodowli ryb. Wcześniejsze tereny łąk przylegające od południa zostały przekształcone w rozległy park krajobrazowy.

Cały kompleks został oddany do użytku 1 kwietnia 2012 roku. Obecnie teren ten jest wykorzystywany jako hotel zamkowy, restauracja oraz miejsce do organizowania imprez kulturowych. Cały teren jest dostępny dla turystów. 

zdjęcia: google.pl i palac-pakoszow.pl