Mar 1, 2016

Dział: Prawo

Jak wygląda postępowanie spadkowe?

Jak wygląda postępowanie spadkowe?

Profesjonalne doradztwo prawne wydaję się być koniecznym w przypadku tworzenia prawomocnego testamentu czy też ubiegania się o spadek po zmarłych.

TESTAMENT to wedle prawa dokument wyłącznie jednego spadkodawcy, rozporządzający całym majątkiem na wypadek jego śmierci. Co ważne, spadkodawca może w dowolnym momencie zmienić lub odwołać swoje postanowienia, dlatego też, mimo iż testament jest dokumentem prawnym, jest w specyficzny sposób wiążący. Profesjonalny testament powinien być sporządzony tak, by jasno określał wolę spadkodawcy i w sposób najpełniejszy prowadził do jej urzeczywistnienia.

ZACHOWEK jest z kolei formą zabezpieczenia interesów najbliższych spadkodawcy osób, pominiętych w testamencie. Wedle przepisów prawnych, po śmierci spadkodawcy, spadkobiercom przysługuje prawo do roszczenia zachowku, czyli określonej sumy pieniężnej.

SPADEK zaś to ogół obowiązków i praw przysługujących spadkobiercom w momencie śmierci spadkodawców. Spadkiem mogą być oczywiście środki finansowe, akcje, przedmioty, nieruchomości, jak i stany faktyczne wpływające na prawną sytuację osób, na przykład posiadanie lub nabywanie.

Osoby ubiegające się o przyznanie spadku po osobie zmarłej powinny złożyć odpowiedni wniosek w sądzie rejonowym, zgodnym z ostatnim miejscem zamieszkania spadkodawcy. Do takiego dokumentu należy dodatkowo załączyć akt stanu cywilnego, potwierdzający rodzinne koligacje ze zmarłym. Jednorazowa opłata za wniesienie takiego wniosku wynosi 50 złotych. Do pół roku od otwarcia testamentu należy dodatkowo złożyć w sądzie oświadczenie o przyjęciu (lub odrzuceniu) należnego spadku.

Ze względu na wszelkie niuanse, wynikające z postępowania spadkowego, warto więc zasięgnąć rady doświadczonego i wykwalifikowanego radcy prawnego. W prosty i przejrzysty sposób podpowie on, jak bezbłędnie stworzyć testament oraz za pośrednictwem jakich pism sądowych ubiegać się o spadek czy zachowek. Jeżeli chcesz poznać więcej detali w tej materii, warto zapoznać się z ofertą kancelarii Łabentowicz – adwokat rodzinny. Dzięki poradom prawników dowiesz się wszystkiego na temat spadków, które mogą Ci się należeć.

Podatek od spadków

Otrzymanie spadku czy darowizny to nie tylko miłe przysporzenie majątkowe. Niekiedy konieczne będzie podzielenie się nim z urzędem skarbowym.

Istotne znaczenie ma data śmierci spadkodawcy. Z dniem 01.01.2007 r. weszło w życie korzystne dla ogromnej ilości spadkobierców całkowite zwolnienie z podatku od spadków i darowizn dla najbliższych. Bez znaczenia jest to, kiedy zostaną przeprowadzone formalności spadkowe. Liczy się data śmierci spadkodawcy, tj. czy zmarł przed 01.01.2007 r. czy później.

UWAGA! Warunkiem uzyskania zwolnienia jest złożenie zeznań podatkowych!

Jeżeli spadkodawca zmarł przed dniem 01.01.2007 r. spadkobiercy nie mogą niestety skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku spadkowego przewidzianego dla najbliższych w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Przepisy o podatku od spadków i darowizn dzielą spadkobierców i obdarowanych na trzy grupy:

I grupa podatkowa:
małżonek, dzieci, wnuki, prawnuki (tzw. zstępni), rodzice, dziadkowie, pradziadkowie (tzw. wstępni), pasierb, pasierbica, zięć, synowa, rodzeństwo (także przyrodnie), ojczym, macocha i teściowe. Za rodziców uważa się także rodziców adopcyjnych, a za zstępnych także dzieci adoptowane i ich dzieci, wnuki, prawnuki.

II grupa podatkowa:
dieci, wnuki i prawnuki rodzeństwa, czyli siostrzeńcy, siostrzenice, bratankowie, bratanice oraz ich dzieci, ich wnuki, prawnuki. Rodzeństwo rodziców (ciotki, wujowie, stryjowie). Małżonkowie pasierbów oraz ich dzieci, ich wnuki, prawnuki. Rodzeństwo małżonków oraz małżonkowie rodzeństwa małżonków (bratowe, szwagierki, szwagrowie). Małżonkowie innych zstępnych (mąż wnuczki czy prawnuczki, żona wnuka i prawnuka).

III grupa podatkowa:
ocy, czyli wszyscy dalsi krewni i powinowaci spoza I i II grupy podatkowej oraz wszelkie inne osoby, nie związane więzami rodzinnymi.

Wartość spadku czy darowizny automatycznie zwolniona z podatku jest następująca:
– 9637 zł – gdy nabywca należy do I grupy podatkowej,
– 7276 zł – dla nabywców zaliczanych do II grupy podatkowej,
– 4902 zł – gdy nabywca należy do III grupy podatkowej.

Podatek od spadków i darowizn jest progresywny. Obowiązują trzy skale tego podatku, osobne dla I, II i III grupy podatkowej.

Bez względu na datę śmierci spadkodawcy, podatek oblicza się wedle skali podatkowych i kwot zwolnionych obowiązujących w chwili uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub chwili sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia.

W niektórych przypadkach korzystniejsze może okazać się powstrzymanie się przed darowizną i przekazanie mieszkania w spadku, ponieważ istnieje szeroka możliwość skorzystania z całkowitego zwolnienia przysługującego najbliższej rodzinie.

Jeśli chodzi o kwestię zwolnienia z podatku – decydujące znaczenie ma data śmierci spadkodawcy. Tylko w wypadku zachowku, zapisu i polecenia decyduje data otrzymania pieniędzy czy innego dobra będącego częścią tego, co zostawił spadkodawca.

Jak wygląda postępowanie spadkowe

Warunkiem skorzystania ze zwolnienia dla osób najbliższych jest zgłoszenie otrzymanego spadku lub darowizny w urzędzie skarbowym. Niedopełnienie obowiązku zawiadomienia urzędu skarbowego na czas spowoduje, że zapłacimy podatek zgodnie z zasadami odnoszącymi się do bliskich z I grupy podatkowej, tak jakby nie było tego generalnego zwolnienia. Obowiązku zawiadomienia urzędu skarbowego nie ma tylko w dwóch sytuacjach:
– gdy wartość majątku uzyskanego od tej samej osoby albo po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, nie przekracza kwoty wolnej od podatku, tj. 9637 zł,
– gdy umowa stanowiąca źródło przysporzenia ma formę aktu notarialnego.

Zawiadomienie składa się na formularzu SD-Z2 („Zgłoszenie o nabyciu rzeczy i praw majątkowych”).

Obowiązek podatkowy powstaje:
– dla spadkobiercy – od daty uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku lub daty sporządzenia przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia (postanowienie sądu staje się prawomocne – chyba że ktoś wniesie od niego apelację – po upływie 3 tygodni od doręczenia go spadkobiercy występującemu w sprawie bez adwokata czy radcy prawnego albo od ogłoszenia, jeśli spadkobierca był obecny przy ogłoszeniu postanowienia),
– dla uzyskującego pieniądze lub inne dobra na podstawie zapisu, dalszego zapisu, polecenia spadkodawcy – od chwili otrzymania tego, co w testamencie przeznaczył mu spadkodawca (np. określonej kwoty pieniędzy, samochodu), dla otrzymującego zachowek – z chwilą otrzymania całości lub części kwoty należnej od spadkobiercy zobowiązanego do jego wypłaty,
– dla obdarowanego – z chwilą zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego, a jeśli umowa ta ma inną formę – z chwilą wykonania (wręczenia) darowizny,
– dla otrzymującego określone dobro czy pieniądze na polecenie darczyńcy – z chwilą otrzymania od obdarowanego tego, co polecił przekazać beneficjentowi darczyńca,
– dla uzyskującego pieniądze na podstawie dyspozycji na wypadek śmierci właściciela rachunku bankowego – z chwilą śmierci spadkodawcy,
– dla nabywającego jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym – z chwilą śmierci uczestnika funduszu, dla osób, których majątek powiększa się wskutek nieodpłatnego zniesienia współwłasności – z chwilą zawarcia umowy, ugody, uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeśli ich skutkiem jest nieodpłatne nabycie np. całości domu, placu, mieszkania przez jednego ze współwłaścicieli,
– dla uzyskujących nieodpłatnie użytkowanie, służebność, rentę – z chwilą ustanowienia tych praw.

Zdarza się, że w momencie stwierdzenia praw do spadku, spadkobierca nie wie o wszystkich dobrach wchodzących w jego skład. Jeśli więc później dowie się, że np. ojciec był właścicielem dodatkowej nieruchomości, powinien zgłosić to również w urzędzie skarbowym. Na dopełnienie tego obowiązku będzie także 6 miesięcy, licząc od dnia powzięcia wiadomości o przysporzeniu.

Spadki uzyskane przed 01.01.2007 r. opodatkowane są na starych zasadach. Dotyczą ich też stare zwolnienia podatkowe, no i oczywiście inne zwolnienia, w tym ulga mieszkaniowa, obowiązująca niezmiennie lub prawie niezmiennie przed tą datą i po niej.