Ekozarządzanie a zysk biznesu – czy można pogodzić te dwa aspekty?

Ekozarządzanie, znane jako EMAS (ang. Eco-Management and Audit Scheme, czyli System Ekozarządzania i Audytu), jest ekologiczną metodą zarządzania, która pozwala przedsiębiorcom i instytucjom w pełni nadzorować wpływ na środowisko. Umożliwia również uwzględnianie aspektów środowiskowych w kierowaniu organizacją. EMAS stanowi obecnie jeden z najbardziej zaawansowanych i nowoczesnych systemów zarządzania środowiskowego. Przedsiębiorstwa decydują się na przystąpienie do niego w sposób całkowicie dobrowolny. 

1. Czy działania proekologiczne są obciążeniem finansowym dla przedsiębiorstwa?

Można wyodrębnić cztery grupy kosztów działalności proekologicznej przedsiębiorstwa. Są to:

• koszty prewencji na rzecz ochrony środowiska,
• koszty oceny ochrony środowiska,
• koszty wewnętrznego niedostosowania do wymogów ochrony środowiska,
• koszty zewnętrznego niedostosowania do wymogów ochrony środowiska.

Koszty wdrożenia oraz utrzymania systemu EMAS różnią się w zależności od wielkości przedsiębiorstwa. Z reguły stanowią jednak marginalny procent obrotu i nie mają znaczącego wpływu na finanse firmy. Przeprowadzone badania ankietowe jasno pokazują, iż nakłady na związane z ochroną środowiska inwestycje nie były dla przedsiębiorstw znaczącym wydatkiem. 

Organizacje, których działalność jest w stanie w negatywny sposób wpływać na środowisko naturalne, mogą ubiegać się o przyznanie dotacji na finansowanie przedsięwzięć proekologicznych. Wsparcie to udzielane jest na modernizację gospodarski wodno-ściekowej i odpadowej, a także infrastruktury energetycznej przedsiębiorstwa. 

Firma może uzyskać dofinansowanie zarówno na poprawę już istniejącego stanu, jak i na przeciwdziałanie negatywnym skutkom, które dopiero mają nastąpić. Dotacje dotyczą więc projektów służących neutralizacji ewentualnych zagrożeń oraz propagowania proekologicznych postaw i zachowań. 

1. Korzyści biznesowe ekozarządzania 

Wdrożenie Systemu Ekozarządzania i Audytu wiąże się z wieloma korzyściami dla firmy. Są to przede wszystkim: 

• obniżenie kosztów działalności poprzez zmniejszenie wydatków na energię, materiały, wyposażenie, inwestycje i ubezpieczenia, a także opłat za korzystanie ze środowiska naturalnego, 
• poprawa relacji z innymi przedsiębiorstwami, administracją publiczną, organami kontroli oraz mieszkańcami obszaru, w jakim działa firma, 
• poprawa warunków pracy,
• zwiększenie motywacji pracowników, 
• wzrost konkurencyjności firmy na rynku, 
• zyskanie zaufania klientów i interesariuszy, 
• czynny udział pracowników w ochronie środowiska, w czym pomaga organizacja obligatoryjnych szkoleń.

Implementacja założeń Systemu Ekozarządzania i Audytu otwiera przedsiębiorstwu drogę na nowe rynki, tym samym znacznie poszerzając grono potencjalnych klientów i partnerów biznesowych. Brak dbałości o środowisko naturalne może z kolei utrudnić, a w dalszej perspektywie całkowicie uniemożliwić prowadzenie działalności gospodarczej. 

1. Pozytywne w skutkach rozwiązania z zakresu ekozarządzania 

Do najczęściej stosowanych rozwiązań z zakresu ekozarządzania, które mają pozytywne skutki dla przedsiębiorstw i prowadzonej przez nie działalności, zaliczają się przede wszystkim: 

• formalne wyodrębnienie zarządzania środowiskowego w ramach zarządzania przedsiębiorstwem,
• stosowanie zasad środowiskowych w ramach koncepcji zrównoważonego rozwoju,
• wdrożenie ECSR, czyli koncepcji ekologicznej społecznej odpowiedzialności biznesu,
• implementacja standardowych strategii ochrony środowiska, takich jak filtrowanie i rozcieńczanie, 
• wdrożenie prewencyjnych strategii ochrony środowiska, takich jak zapobieganie i recyrkulacja,  
• wdrożenie systemów zarządzania środowiskowego według EMAS lub ISO 14001, 
• implementacja ekoinnowacji technologicznych oraz nietechnologicznych, 
• zastosowanie przyjaznych środowisku technologii zintegrowanych, 
• implementacja Programu Czystej Produkcji,
• stosowanie dyrektywy IPPC (Integrated Pollution Prevention and Control), 
• umieszczanie oznaczeń ekologicznych – FSC, PEFC, Ecolabel, Blue Angel – na surowcach, materiałach, produktach oraz opakowaniach, 
• minimalizowanie odpadów w procesach produkcyjnych, 
• recykling odpadów powstałych w trakcie procesów produkcyjnych. 

Firmy mogą uzyskać wymierne korzyści biznesowe, decydując się na wykorzystanie ekologicznych narzędzi i technik w celu poprawy ekoefektywności. Można wśród nich wymienić między innymi listy kontrolne, strategiczne karty wyników, wskaźniki środowiskowe oraz środowiskowy cykl życia produktu. 

Zgodnie z założeniami Systemu Ekozarządzania i Audytu przedsiębiorstwa powinny również oferować rozwiązania i projektować produkty przyjazne środowisku, a także nawiązywać „zieloną” współpracę z innymi organizacjami. Proponowane rozwiązania są pozytywne w skutkach, a przy tym nie wymagają dużych nakładów finansowych. Ich implementacja stanowi wyraz inicjatywy proekologicznej oraz przejaw innowacyjności firmy, co jest niezwykle istotne z punktu widzenia współczesnej gospodarki.